Burgerschap & KiVa
Hoe sociaal emotioneel leren en burgerschap samenkomen
Vanuit de leerkrachten krijgen wij vaak de vraag: hoe relateert KiVa aan burgerschap en werken we wel aan burgerschap als we KiVa hebben op school?
Kort gezegd: jazeker!
En in deze blog vind je een toelichting op deze belangrijke vraag.
Wat is burgerschap?
“Burgerschapsonderwijs draait om de kennis, vaardigheden en ervaringen die leerlingen opdoen met betrekking tot de diverse en democratische samenleving”, aldus de SLO in het concept kerndoelen document.
Of zoals professor Anne Bert Dijkstra, de leider van het ICCS onderzoek, het simpel maar mooi omschrijft: “Fatsoenlijk met elkaar omgaan. Op klein en groot niveau”.
In grote lijnen heeft hij natuurlijk gelijk. Burgerschap heeft alleen natuurlijk wel veel meer details en gaat over vele meer domeinen:
- kennis over democratisch beslissingen nemen;
- een respectvolle houding ten opzichte van anderen;
- verschillen en overeenkomsten waarderen;
- elkaar gelijkwaardig behandelen;
- kritisch nadenken over je eigen rol en verantwoordelijkheid;
- zich medeverantwoordelijk zijn voor een fijne groep;
- op een goede manier omgaan met lastige situaties.
Maar wat ligt er ten grondslag aan deze elementen?
Juist, een sociaal emotionele basis.
KiVa en burgerschap: hoe het samenhangt en samenwerkt
Met KiVa leren kinderen hoe ze met elkaar om kunnen gaan in de groep. Hoe iedereen zichzelf kan zijn en welke afspraken je samen kunt maken en hoe je dat doet. Dat is een cruciale basis voor het ontwikkelen van burgerschapskennis en -vaardigheden.
KiVa en burgerschap zijn een goede match.
Uit onderzoek aangehaald door Hessel Nieuwelink (lector burgerschapsonderwijs) blijkt dat lesaanbod vooral effect wanneer het gecombineerd wordt met een veilig en open klasklimaat.
Dat is natuurlijk waar je je met het KiVa-programma natuurlijk volledig op inzet.
Met het KiVa-programma creëer je een schoolomgeving om überhaupt effectief burgerschapsonderwijs te kunnen geven. Om het burgerschap curriculum als school verder vorm te geven is het goed je bewust te zijn van deze basis, omdat je hier verder op kunt bouwen.
Hoe sluit KiVa aan op de kerndoelen van burgerschap?
We hebben een uiteenzetting gemaakt van hoe KiVa op dit moment aansluit op burgerschap in een flyer en deze kun je hier downloaden.
De nieuwe kerndoelen die er nu liggen zijn conceptkerndoelen. Dit betekent dat er dus nog veranderingen kunnen zijn in wat er eventueel verwacht wordt van scholen. Maar weet ook dat scholen zelf kunnen kiezen hoe de kerndoelen burgerschap een plaats krijgen in het onderwijs (zie het concept kerndoelen document van het SLO, pagina 11).
Burgerschap is niet te vangen in één methode, omdat burgerschap vakoverstijgend is. Daarom is het belangrijk goed te kijken wat je nu al aan burgerschapskennis en -vaardigheden doet op school en dan te kijken wat er aanvullend nodig is.
Hoe gaat het nu verder met burgerschap op school?
Wij houden goed in de gaten wat er gebeurt op het gebied van burgerschap. Op 13 maart zijn onze collega’s bij de burgerschapsconferentie aanwezig geweest van Expertisepunt Burgerschap om mee te krijgen wat de belangrijkste ontwikkelingen zijn.
We hebben verschillende communicatielijnen met het SLO, Respect Foundation en andere instellingen die zich bezighouden met de kerndoelen.
Wij zorgen ervoor dat het programma up to date blijft met betrekking tot burgerschap. Zodat jullie, de leerkrachten en de school, met zekerheid kunnen zeggen dat jullie werken aan burgerschap mét KiVa.
Handige info:
