De groeimindset: geen fouten maar kansen. 

“Ja, dit heeft ze van mij.”

Een uitspraak die ouders vaak zeggen als ze bij Inge komen. Vaak gefrustreerd omdat ze niet meer weten wat ze met hun kind aan moeten. “Ja, dat heeft ze van mij”, zegt een ouder nonchalant. “Geleerd”, zegt Inge dan. Vervolgens kijkt een verbaasde, licht-geschrokken ouder Inge aan met grote ogen. “Dat heeft ze van jou geleerd”, zegt Inge nogmaals. 

Als ouders en leerkrachten hebben wij een groter effect op kinderen dan we denken. Kinderen doen na wat wij doen. Straffen we af op fouten en is het verkeerd dat we een fout maken? Grote kans dat kinderen dat van je overnemen. Want wij zijn volwassen en zullen het wel weten. 

Daar tegenover staat natuurlijk dat wanneer wij laten zien dat fouten maken niet erg is, of als we laten zien dat je van fouten leert en dat het eigenlijk leermomenten zijn. Dus hoe kunnen we onze rol als ouder of leerkracht gebruiken om een positieve ontwikkeling te stimuleren bij kinderen?

Zij is agressief vs. zij vertoont agressief gedrag

Vaak zijn we niet bewust van de invloed die we hebben op kinderen. We schuiven graag de verantwoordelijkheid in de schoenen van het kind (“Zo is ze nou eenmaal”), terwijl we zelf een belangrijke rol hebben in het geven van een voorbeeld. “We moeten ons bewust zijn van wat we zeggen, want we hebben een enorme invloed op kinderen”, vertelt Inge. Daarom is het belangrijk dat we ons beseffen dat kinderen niet zomaar gedrag “zijn” of zelf hebben bedacht (“zij is een agressief kind”), maar dat ze gedrag vertonen (“zij gedraagt zich agressief”). 

De groeimindset speelt hier een belangrijke rol bij. Als je namelijk beseft dat er altijd kansen zijn om situaties te veranderen, kun je ook gedrag veranderen. Als je denkt dat iemand daadwerkelijk zo is, dan kun je daar niks aan doen. Maar als iemand zich op een bepaalde manier gedraagt, kun je daar zeker wél wat mee doen. 

Maar wat is de groeimindset precies? 

Er zijn twee tegenstrijdige mindsets die door Carol Dweck zijn onderzocht: de fixed mindset en de growth mindset, of in het Nederlands: de groeimindset. Carol Dweck, de grondlegger van de groeimindset, heeft onderzocht dat wanneer je vanuit de groeimindset denkt, je veel verder komt in het ontwikkelen van ideeën en dat je meer uit je leven kunt halen. Dat je uiteindelijk succesvoller wordt in wat je wilt bereiken. Dit komt doordat je de wereld ziet met de bril van kansen en niet met de bril “dit kan ik niet”. Mensen die in de fixed mindset zitten, komen daarom minder ver en blijven vaak vastzitten in hun huidige denkpatroon. 

Dit is cruciaal voor de ontwikkeling van kinderen. “Kinderen moeten leren om met elkaar om te gaan”, vertelt Inge. “Ze kunnen dat over het algemeen niet vanuit zichzelf. Als leerkracht heb je daar een krachtige rol in: Wat kunnen de kinderen en jijzelf doen op het moment dat het niet botert? Hier kun je samen een keuze over maken waardoor je sterker wordt met elkaar. Als je dat als leerkracht voorop zet, dan geef je de kinderen een duidelijke, veilige situatie waarin ze zich kunnen ontwikkelen. Dat is mindset pur sang.”

KiVa en de groeimindset

De visie van KiVa sluit heel goed aan bij de ideeën van Carol Dweck en waar Platform Mindset voor staat. Het is namelijk een manier waarop je de gepaste verantwoordelijkheid teruggeeft aan kinderen en kinderen stimuleert om eigenaarschap te pakken over hun eigen ontwikkeling. 

Bij KiVa draait het erom dat de kinderen samen verantwoordelijk zijn voor een fijne groep. Daarbij gaat KiVa uit van de mogelijkheden en de kracht van de groep. Fouten maken mag, er wordt namelijk niet op zoek gegaan naar wie de schuld heeft. Er wordt juist vooruit gekeken: wat kan elk kind bijdragen om de klas (weer) fijn te maken?

Leerkrachten en ouders spelen een belangrijke rol in dit proces. Inge geeft aan dat ze het liefst in gesprek gaat met mensen in een leiderschapspositie, zoals leerkrachten en ouders. “Zij zijn namelijk degenen die de omgeving van hun leerlingen en collega’s voor een groot deel beïnvloeden. Zij kunnen daardoor op een hele eenvoudige wijze positieve impact hebben. Niet alleen op kinderen, maar ook op andere volwassenen.” 

Laten we van fouten kansen maken 

Dus waarom is het belangrijk om over de groeimindset te praten? “Omdat het heel veel leed voorkomt en potentieel geluk en ontwikkeling kan ontsluiten en daar is veel behoefte aan in deze wereld”, vertelt Inge. Het besef dat er altijd mogelijkheden zijn om te verbeteren, dat blijkt keer op keer de sterkste factor in hoe iemand zich kan ontwikkelen en hoeveel welzijn iemand ervaart in hun leven. 

Dus laten we er vanuit gaan dat fouten kansen zijn en dat we ook vanuit het KiVa gedachtegoed op een preventieve wijze aan de klas laten zien wat we samen fijn en leuk vinden. Dat we samen de norm bepalen en afspraken maken over wat we wel en niet fijn vinden. Zo maken we van iets dat gezien wordt als een fout, een kans. Een kans om verder te groeien. 

– 

Meer weten over de groeimindset? 

De groeimindset heeft niet alleen een belangrijke rol in de ontwikkeling van het kind, op school en binnen het ouderschap. De groeimindset kan toegepast worden in alle onderdelen van het leven. Denk aan sport, het bedrijfsleven, relaties en meer. Het boek van Carol Dweck “Mindset”(oorspronkelijke publicatie 2006, geüpdatet in 2017) biedt een mooie basis voor de theorie achter de fixed en growth mindset. Op de website van Platform Mindset vind je ook nog meer blogs over het onderwerp met andere invalshoeken. Deze vind je hier.

Over platform mindset

Platform Mindset is een organisatie bestaande uit twee gepassioneerde mensen: Inge Corstiaans en Lonneke Snijder:

“Wij hebben met Platform Mindset sinds 2015 mensen geïnspireerd met onze trainingen en materialen. Vele scholen, leerkrachten, docenten, schoolleiders, – maar ook kindercoaches, logopedisten, orthopedagogen hebben hierdoor de kracht van de groeimindset ontdekt!

Als trainers van Platform Mindset werken wij allebei met kinderen, in de klas of individueel, en met (jong)volwassenen. Hierdoor staan we ‘met onze voeten in de klei’ en worden de trainingen heel praktisch. Daarbij nemen we de nieuwste wetenschappelijke inzichten mee.”

Meer lees je op hun website. 

Wat zijn de regiobijeenkomsten?

De regiobijeenkomsten zijn fysieke bijeenkomsten in 8 verschillende regio’s door heel Nederland die plaatsvinden in het najaar. Elk jaar staat er een ander thema centraal waarmee we met scholen de verdieping in gaan.